Η κληρονομιά του Βυζαντίου

Ο Τυάλ αναγνωρίζει βέβαια την ύπαρξη και άλλων σημαντικών παραγόντων σ' αυτή τη διαδικασία: Τη γεωγραφική θέση, τη γλώσσα, την παράδοση, ακόμα και το μυθικό στοιχείο που συνοδεύει συνήθως κάθε προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού των εθνικών φιλοδοξιών. Υπογραμμίζει όμως τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης και στις ανατολικές εκείνες κοινωνίες που αποτελούσαν επί αιώνες τμήματα αυτοκρατοριών, δηλαδή πολυεθνικών και πολυθρησκευτικών συγκροτημάτων.

Στις χώρες αυτές, στις οποίες κυριαρχεί ως θρησκεία η Ορθοδοξία, ο επανακαθορισμός μιας συλλογικής ταυτότητας, που ξεκίνησε στις αρχές του 19ου αιώνα με βάση το εθνικό κριτήριο και την βούληση της ανεξαρτησίας, είχε σαν πλαίσιο έντονους ανταγωνισμούς ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Για το λόγο αυτό, τα Βαλκάνια, ο Καύκασος και η Εγγύς Ανατολή μεταβλήθηκαν σε «πυριτιδαποθήκες», με αποτέλεσμα αδιάκοπους πολέμους, μετακινήσεις πληθυσμών, θρησκευτικούς διωγμούς και επιθετικούς εθνικούς αυτοπροσδιορισμούς, που δεν ανέχονταν ούτε την ανομοιογένεια του πληθυσμού μιας χώρας, ούτε την έλλειψη χρονικής συνέχειας στην εθνική της Ιστορία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)